Hoe weet je wat je bezittingen waard zijn? En hoe begin je eraan om kunst of antiek te verkopen, te schenken of te laten schatten? Ik vroeg het aan een expert: Johan Bosch van Rosenthal.

Veilingmeester bij Christies

Johan heeft meer dan 30 jaar ervaring in de internationale kunstwereld. “Als kind ging ik al met mijn ouders naar tentoonstellingen en liep ik graag binnen bij antiquairs”, herinnert hij zich. Later werd Johan hoofd veilingmeester bij het beroemde veilinghuis Christies in Amsterdam. “Dat heb ik 12,5 jaar met plezier gedaan,” vertelt hij. Daarna richtte hij een eigen onderneming op: “Ik voelde dat er nood aan was.”

Art Consult: verkopers bijstaan  

In zijn bedrijf, Art Consult, zit Johan aan de andere kant van de onderhandelingstafel. In plaats van het veilinghuis, adviseert en vertegenwoordigt hij vandaag de verkoper. Johan: “Zo heb ik onlangs een cliënt geholpen bij het uitdunnen van de inboedel van een Engels landhuis dat al sinds 1700 in de familie is. Die combinatie van geschiedenis en menselijke verhalen: daar doe ik het voor.”

Verkopen: hoe begin je eraan?

Hoe gaat het in zijn werk wanneer je als particulier iets wil verkopen? “Er zijn verschillende opties”, legt Johan uit. “Je kan het object bijvoorbeeld laten veilen in een veilinghuis of onderhands verkopen. Belastingtechnisch kan het dan weer interessant zijn om kunst te schenken aan een museum. Je kan een collectie ook verdelen onder je kinderen. Alles heeft voor- en nadelen: ik begeleid mensen bij het nemen van die beslissingen.”

Ook begeleiding bij nalatenschap

Johan wordt ook vaak ingeschakeld door kunstbezitters die willen weten wat er met hun collectie gebeurt na hun overlijden. “Iemand kan bijvoorbeeld zeggen: Ik wil dat jij na mijn dood de verdeling regelt”, vertelt hij. “Dat idee geeft veel rust, zeker als je niet tijdens je leven beslissingen wil nemen maar toch graag hebt dat alles goed terechtkomt. Mensen vragen me wel eens of ze die regeling in hun testament mogen opnemen.” 

Het voordeel van een externe blik

“Als buitenstaander kan ik transparant advies geven. Zeker bij een verdeling in de familie is die objectiviteit welkom”, licht Johan toe. “Naast het praktische luik, komen daar namelijk ook psychologische factoren bij kijken. Als er drie kinderen zijn waarvan er één zegt: ‘Ik heb helemaal niets met deze voorwerpen, geef mij maar geld’, dan moet de verdeling nog altijd gebeuren op een manier die voor iedereen eerlijk aanvoelt.”

Het bewaren van de geschiedenis

Wat Johan drijft, is meer dan gewoon het begeleiden van die uitwisseling van materiële waarde. “Ik vind het ook belangrijk dat objecten goed behandeld worden, en dat stukjes geschiedenis niet onnodig verloren gaan. Het is van cultuur-historisch belang dat die verhalen worden doorgegeven”, aldus Johan. Hij raadt zijn klanten dan ook aan om alles wat ze weten over een object, goed te documenteren in de veilingdocumenten.

Gered uit de afvalcontainer

Toch gaat er ook vaak antiek verloren. Zo was er iemand die een huis erfde en tegen de aannemer zei: ‘Maak het maar leeg.’ De man was alles in een container aan het gooien toen hij uitkwam op een servies dat er waardevol uitzag. Bij nazicht bleek het niet veel waard, maar andere spullen waren dat wel. 17^e-eeuwse tekeningen kon hij nog net uit de afvalcontainer redden. Ander kostbaar 18^e-eeuws porselein had hij helaas al stukgegooid.

Het verhaal van de Chinese vaas

En soms leidt een schatting tot een onverwachte meevaller. Johan werd ooit gecontacteerd door een oudere dame die een planning wilde opstellen voor wat er moest gebeuren met haar collectie na haar overlijden. Bij de schatting bleek een van haar Chinese vazen miljoenen waard te zijn. Het verhaal werd opgetekend in een korte documentaire die je kan bekijken op YouTube.

Tips bij het verkopen van kunst of antiek

Ter afronding van ons gesprek vraag ik Johan welk advies hij zou geven aan iemand die momenteel antiek of kunst bezit. Dit is wat hij je aanraadt:

• Documenteer de geschiedenis
  Schrijf op wat je over het object weet: waar komt het vandaan? Hoe lang is het al in de familie? Zo blijft het verhaal bewaard voor de volgende generaties.
• Tref nu al regelingen voor later
  Laat de verdeling, verkoop of schenking van je waardevolle bezittingen niet aan het toeval over. Met een goede regeling voorkom je dat jouw dierbare collectie per ongeluk op het stort belandt of ruzie veroorzaakt tussen erfgenamen.
• Denk ook aan de emotionele waarde
  Erf je van je ouders? Houd dan rekening met de kleinkinderen. Die willen misschien een herinnering aan hun grootouders – al is het de simpele koektrommel waar ze elke zondag een koekje uit mochten kiezen.
  
• Schakel een buitenstaander in
  Vind je het confronterend om beslissingen te nemen over je nalatenschap, of weet je niet hoe je aan een verkoop moet beginnen? Schakel dan een externe expert in. Die kan op een objectieve manier de zaken voor jou regelen.
• Staar je niet blind op een taxatie
  Een verkoop begint vaak bij een schatting. Dat is altijd een momentopname. Baseer je dus niet op een te oud taxatierapport, want de markt kan veranderd zijn. Vertrek ook nooit van een taxatie die in het kader van een verzekering is gedaan, want de verzekerde waarde ligt altijd hoger dan de verkoopwaarde.
• Neem je tijd om te verkopen
  Kunst en antiek verkopen is een proces van lange adem. De juiste koper moet beschikbaar zijn en interesse hebben. Wil je iets overhaast van de hand doen? Dan krijg je bijna nooit de juiste prijs.

Graag meer advies?

Kan jij professionele begeleiding gebruiken bij een schatting, verkoop, schenking of verdeling in de familie? Neem dan gerust contact op met Art Consult. Omschrijf het object telefonisch of stuur foto’s door per mail. Aan de hand daarvan kan Johan inschatten of je baat hebt bij een samenwerking.